علیرضا یارقلی متخصص پزشک و متخصص طب ایرانی در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با آلودگی هوا از نگاه طب ایرانی توضیحاتی داد و گفت: آلایندههای موجود در هوا شامل PM2.5 و PM10، اکسیدهای نیتروژن، ازون، ترکیبات آلی فرار، دیاکسید گوگرد و فلزات سنگین هستند و ورود این ذرات موجب التهاب راههای هوایی، تشدید آسم، کاهش عملکرد ریه، تخریب اندوتلیال، افزایش چسبندگی پلاکتی و افزایش ریسک سکته قلبی و مغزی میشود.
وی ادامه داد: آلودگی هوا همچنین خطر مرگومیر قلبی و تنفسی را افزایش داده و در این میان کودکان، سالمندان، مبتلایان به آسم و COPD، بیماران قلبی و زنان باردار بیشترین آسیبپذیری را دارند.
تحلیل طب ایرانی درباره آلودگی هوا
یارقلی اظهار داشت: در طب ایرانی، کیفیت هوای سالم یکی از ارکان مهم «حفظالصحه» است. در متون قانون، ذخیرهخوارزمشاهی و تدابیر منصوری، هوای آلوده معادل «هوای فاسد» یا «هوای غلیظ» معرفی شده و هوایی است که حرکتش کم شده، بخارات و دود در آن مانده و اخلاط را به سمت غلظت و سودا میبرد.
وی افزود: این هوا باعث کاهش اکسیژن حیاتی، افزایش حرارت غیرطبیعی قلب و تحریک صفرا و سودا میشود و بهصورت سرفه، سنگینی قفسهسینه، خشکی حلق، سرگیجه، بیحوصلگی و اختلال خواب بروز میکند. بهویژه افراد با مزاجهای خشک، سوداوی، صفراوی و کودکان آسیب بیشتری دریافت میکنند. راهکار کلیدی طب ایرانی: رقیق کردن اخلاط، مرطوب کردن ریه و تقویت قوه مدبره بدن.
توصیههای تغذیهای طب ایرانی در روزهای آلودگی هوا
این متخصص طب ای رای متذکر شد: این توصیهها بر پایه «مرطوبسازی»، «رقیقسازی»، «سمزدایی طبیعی» و «تقویت ریه و کبد» ارائه شده و اعم از خوراکیهای مرطوبکننده ریه مانند آبجو رقیق (ماءالشعیر طب ایرانی)، شلغم پخته، گلابی بخارپز، بلغور جو با سبزیجات، سوپهای رقیق مثل سوپ جو، سوپ سبزیجات، سوپ مرغ با هویج و پیاز است.
وی در ادامه گفت: همچنین میتوان از مواد غذایی کاهنده التهاب اعم از انار، سیب (بهخصوص آبسیب گرم)، زرشک، عناب، چای سبز ضعیف، نخود آب (برای افراد غیر گرممزاج) و منابع آنتیاکسیدان و پاکسازی کبد مانند خارمریم، زردچوبه، سبزیجات برگسبز، گشنیز و کرفس (در حد معتدل) نام برد. از طرفی استفاده از آب ولرم طی روز و ماءالعسل رقیق (یک قاشق عسل + یک لیوان آب ولرم) در طب یارانی تاکید شده است.
دمنوشهای مناسب در آلودگی هوا
یارقلی ادامه داد: از دمنوشهای مناسب در روزهای آلودگی هوا میتوان دمنوش عناب و گلگاوزبان (ملایم)، دمنوش بهلیمو، دمنوش گلابی خشک + عناب، دمنوش رزماری ملایم و دمنوش زوفا برای افراد با سرفه و خلط غلیظ (به شرط عدم آسم شدید) نام برد.
وی اذعان کرد: برای پاکسازی ریه نیز میتوان از ترکیب عناب، پنیرک و گل ختمی یا چای کمرنگ همراه با بهدانه خیسانده شده استفاده کرد. افراد بخاطر داشته باشند که مواردی چون اسطوخودوس که محرک برخی آسمها است، زنجبیل برای افراد گرممزاج مناسب نیست و دمنوش نعناع را با احتیاط استفاده کرده و برای کسانی که سرفه خشک دارند، توصیه نمیشود.
توصیههای ویژه طب ایرانی برای کودکان
یارقلی اظهار داشت: با توجه به حساسیت بالای کودکان و تنگی راههای هوایی، مواردی چون رطوبتدهی هوای منزل با بخور سرد یا ظرف آب، آب جوشیده سرد شده، سوپ رقیق، گلابی بخارپز، سیب پخته، شلغم پخته، محدود کردن خروج کودک در ساعات اوج آلودگی و استفاده از ماسک استاندارد برای کودکان بالای ۵ سال ضروری است.
وی افزود: کودکان از تنقلات صنعتی و خوراکیهای خشک مثل چیپس و پفک دوری کرده و همچنین برای کودکان زیر یکسال عسل ممنوع است.
توصیههای طب ایرانی بیماران آسم
این متخصص طب ایرانی تصریح کرد: آلودگی هوا برای ریه و قلب مضر است و مزاج خشک بیشترین آسیب را میبیند، همچنین افرادی که بیماری آسم دارند باید از ورزش در فضای باز پرهیز کنند، از بخور سرد یا بخار گرم استفاده کنند، دمنوشهای ملایم مانند بهدانه، عناب، گل ختمی استفاده کنند، از عطرها، اسپریها و دود بخاری دوری کنند، اسپری رسکیو و داروهای کنترل کننده خود را همیشه با خود داشته باشند، بینی خود را شستشو دهند و از ماسک N95 در محیط بیرون استفاده کنند.
چه افرادی نباید در این هوا تردد کنند؟
وی خاطر نشان کرد: در حال حاضر کودکان و سالمندان، مبتلایان به آسم و COPD، بیماران قلبی و فشارخون، افراد با نارسایی قلبی یا سابقه سکته، بیماران دیابتی کنترلنشده، مادران باردار (بهویژه سهماهه اول و سوم)، افرادی که جراحی اخیر قلب یا ریه داشتهاند و ورزشکاران دارای تمرین بیرونی نباید تردد داشته باشند.
